Akyurt

Akyurt, İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan Ankara sınırları içerisinde geniş ve düzgün bir arazi üzerine kurulu bir ilçedir. Eski ismi Ravlı’dır. İlçenin kuzeyinde Çubuk, doğusunda Kalecik, batısında Pusraklar ve güneybatısında Elmadağ ilçeleri bulunmaktadır.

İlçe merkezi Çankırı, Kastamonu ve Sinop'u Ankara'ya bağlayan devlet karayolu üzerinde olup, ilçe merkezinin Başkente uzaklığı 32 km'dir.

Akyurt tarihine baktığımızda M.Ö.3000 yılına Paleotik döneme kadar uzanmaktadır. Bu ilçenin Balıkhisar Mahallesi’nin 1 km uzaklığında bulunan höyükte Eski Tunç Çağına ait yerleşim yeri tespit edilmiştir.

Akyurt ilçesine ilk çağda Hitit, Frig, Galat, Roma, Bizans’ın daha sonra da Anadolu Selçuklu ve Osmanlılar’ın egemen oldukları görülmektedir.

Akyurt Ankara’dan geçen Kral Yolu’nun, Karadeniz Bölgesine çıkan yol güzergâhı üzerindedir.

Kral yolu ilk etapta Çankırı’ya (Gangra) kadar ulaşıyordu. Bu yol güzergâhında ise Ankara-Ravlı-Topoğlu Çiftliği-Elecik-Semseddin-Mart köyü bulunmaktaydı. Bu mevkilerde mesafe taşları bulunuyordu. Osmanlılar bu yollar üzerine derbentler kurmuşlardır.

Akyurt uzunca bir süre Romalıların etkisinde kalmış ve bu dönemden günümüze birçok tarihi eser ulaşmıştır. Bu eserlerden Roma Krallarından Nerva ve oğlu Traianus adına Elecik Mahallesi’nde, Kral Hadriamus adına Büğdüz ve Balıkhisar Mahallelerinde, Kral Septimus Severus ve Coracolla adına ilçe merkezinde pek çok sütun, yazıt ve desenli mimari bloklar bulunmuştur. Yine Akyurt’ta bulunan Roma Dönemine ait mermer yılan heykeli Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde “Çağlar boyu Ankara” bölümünde sergilenmektedir.

Malazgirt Savaşı sonrasında başlayan yerleşmeler içerisinde Çubuk Ovası önemli bir yer tutmaktadır. Akyurt’taki yerleşmelerden Kızık ve Büğdüz isimlerinin 24 Oğuz Boyu’nun isimleri olması bölgenin Oğuzlar tarafından yerleşime açıldığını göstermektedir.

Akyurt, Anadolu Selçuklular döneminde ise 1. Haçlı Seferine maruz kalmıştır. 1101 yılında 1. Haçlı Ordusu Ankara’ya girmiş ve şehri tahrip ettikten sonra Ravlı üzerinden Çankırı’ya geçmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasıyla bu bölge Ahilerin eline geçmiştir. 1. Murat döneminde ise Osmanlı hakimiyetine girmiştir.

Bu bölgenin Osmanlı tarihindeki en önemli olayı ise 1402 Ankara Savaşı’dır. Savaş bugün Melikşah köyü ile Esenboğa Havaalanı arasında kalan alanda olmuştur. O zamanki adıyla Ravlı halkı Ankara Savaşı’nda Osmanlı’nın yanında yer almış ve Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt’a otağını kurduğu yeri vererek, ev sahipliği yapmıştır. Ankara Savaşı’ndan sonra Timur ele geçirdiği yerleri yakıp yıkmıştır. Savaşın merkezinde yer alan Dumlupınar, Kızılca, Esenboğa, Kulsar ve Balıkhisar Mahalleleri de bu durumdan nasibini almıştır.

Akyurt Kurtuluş Savaşı’nda İnebolu, Kastamonu, Çankırı ve Kalecik üzerinden Batı Cephesine cephane sevkiyatında önemli bir geçiş noktası olmuştur. Ayrıca Mustafa Kemal Atatürk’ün şapka inkılâbını gerçekleştirmek üzere 23 Ağustos-1 Eylül 1925 tarihlerini kapsayan ve sekiz gün süren Kastamonu gezisi sonrası 01.09.1925 Salı günü saat 13.00-14.00 arası Akyurt’a misafir edildiği bilinmektedir.

Ravlı ismi Kaçkarlı’da Alka-Bölük olarak Reşid-ud’in çizelgesinde de Alka Ravlı olarak görülür. Zaman içinde Ravlı olarak telaffuz edilip Oğuz Türkçesinde karşılığı Avlu, Evli, İvli olarak verilmiştir. Bunun yurt manasına gelebilmesi de söz konusudur. Nitekim Cumhuriyet döneminde Akyurt isminin ortaya çıkışı ve ilçeye verilişi (İçişleri Bakanlığı 5442-2/C 1961) geçmişten gelen güzel bir geleneği yaşatmış, Alka’nın Ak, Ravlı’nın da yurt olması şeklinde yerini bulmuştur.

Ravlı adıyla bilinen bu köy, Osmanlı yönetiminde “Çubuk Abad” kazasına bağlı bir yerleşme yeridir. 1928 yılında Ravlı Köyü, 21 köyün bağlı olduğu bucak merkezi olmuştur. Akyurt’ta 1971 yılında belediye teşkilatı kurulmuş ve Akyurt 09.05.1990 tarihinde ilçe statüsü kazanmıştır.